بررسی مزیت نسبی و اولویت بندی بازارهای هدف صادرات زعفران ایران

چکیده ایران بزرگ ترین تولید کننده ی زعفران جهان است. با توجه به اهمیت زعفران در سبد کالاهای صادراتی غیر نفتی ایران در پژوهش حاضربه بررسی مزیت نسبی فیزیکی و صادراتی زعفران ایران و اولویت بندی بازارهای هدف صادرات زعفران ایران پرداخته شده است.به منظور بررسی مزیت نسبی تولید زعفران ایران شاخص های مزیت فیزیکی tei ، sai و lqو جهت بررسی مزیت نسبی صادرات زعفران شاخص rca ، rsca، mi، ettبه کار گرفته شد.در این راستا شاخص های مزیت فیزیکی نشان داد که از میان 17 استان تولید کننده ی زعفران استان های کرمان،یزد و خراسان جنوبی بالاترین میزان میانگین شاخصteiو استان های خراسان جنوبی و خراسان رضوی بالاترین مقدار میانگین شاخص sai و استان های خراسان جنوبی و خراسان رضوی و یزد بالاترین مقدار شاخصlq را به خود اختصاص داده اند. بررسی شاخص های مزیت صادراتی نشان داده اند که ایران در صادرات زعفران دارای مزیت صادراتیاست.اولویت بندیبازار های هدف نقش مهمی در تمرکز فعالیت های بازاریابی دارد.اولویت بندی بازار های هدف به وسیله ی دو فرایند غربال گری و تاکسونومی عددی انجام شد.اولویت بندی کشورهای واردکننده ی عمده ی زعفران با شاخصh طی دو مرحله انجام شد.در مرحله اول از شاخص های پتانسیل بازار که شامل متوسط ارزش واردات وضریب بی ثباتی ومتوسط نرخ رشد نسبی سالیانه ارزش واردات می باشد استفاده گردیده است. نتایج نشان داد که کشورهای چین، امارات متحده عربی، ایرلند، اسپانیا و لهستان اولویت بالاتری دارند. در مرحله دوم علاوه بر شاخص های فوق از شاخص های جاذبه بازار که شامل ضریب جینی و ثبات ریسک سیاسی -اقتصادی و نرخ رشد جمعیت می باشد نیز استفاده گردید. نتایج نشان داد که کشورهای امارات متحده عربی، ایرلند، لهستان، اسپانیا و سوئد با اولویت ترین هستند. فرایند تاکسونومی عددی یکبار با شاخص های پتانسیل بازار و در مرحله دوم با شاخص های پتانسیل و جاذبه بازار انجام شد. نتایج مرحله اولتاکسونومی عددی با حذف کشورهای ناهمگن نشان داد که کشورهای امارات متحده عربی،ایتالیا، آمریکا، اسپانیا و فرانسه پنج اولویت اول را به خود اختصاص دادند و نتایج مرحله دوم فرایند تاکسونومی عددی هم با حذف کشورهای نا همگن نشان داد که کشورهایاسپانیا، ایرلند، ایتالیا ،قطرو فرانسه پنج رتبه اول را به خود اختصاص داده اند. واژگان کلیدی: زعفران، بازارهای هدف،غربال گری،تاکسونومی عددی،مزیت نسبی